CUMHURİYET VE DEMOKRASİ

Cumhuriyetimizin kuruluşunun 98.yılını büyük bir gururla kutlarken; evrensel normlarda bir demokrasiye ulaşamamanın dolayısıyla 98 yılda halen gelişmiş bir ülke olamamanın derin üzüntüsünü yaşıyoruz. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasında çok büyük emekleri geçen başta Kurtuluş Savaşımızın Başkomutanı Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere bütün gazi ve şehitlerimizi şükran, minnet ve rahmetle anıyoruz.

Cumhuriyet bir yönetim şeklidir, fakat Türkiye için aynı zamanda bir modernleşme ve aydınlanma hareketi olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılmasının birçok sebepleri vardır, bu sebepleri saymaya kalkarsak bayağı hacimli bir kitap yazmamız gerekir. Bu yıkılışı bir cümleyle ifade edersek; Osmanlı modernleşme sürecini tamamlayamadığı için yıkılmıştır diyebiliriz. Başta 3.Selim, 2.Mahmut, 2.Abdulhamit gibi Osmanlı padişahları ile Nevşehirli İbrahim Paşa, Mustafa Reşit Paşa, Fuat Paşa, Alî Paşa, Mithat Paşa gibi birçok Osmanlı aydın ve bürokratı Osmanlının modernleşmesi için çok büyük gayret sarf etmişler, fakat Osmanlının yıkılışına engel olamamışlardır.

Osmanlı-Türk modernleşmesi; TBMM’nin kuruluşu, Kurtuluş Savaşı Zaferi ve Cumhuriyetin ilanı ile çok önemli bir yol kat etmiştir. Bu modernleşmenin kahramanları başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere Osmanlı paşaları, Osmanlı aydınları ve Türk Milletidir. Atatürk’ün modernleşmede gösterdiği hedef “Muasır Medeniyetler seviyesidir.” Ve bugünkü anlamıyla “TAM DEMOKRASİ” dir.

Tam demokrasi ile taçlandırılmamış bir cumhuriyet, Türkiye’yi gelişmiş bir ülke yapamaz. Cumhuriyet de monarşi de bir yönetim şeklidir. Bir ülke yönetimi, ister cumhuriyet isterse monarşi olsun, demokrasi rejimini seçmemiş ise gerçek bir halk yönetimini oluşturamaz ve o ülke gelişmiş bir ülke olamaz. Monarşi ile yönetilen; İngiltere, Japonya, Kanada, Avusturalya, Hollanda, Belçika, Norveç, İsveç, Danimarka ve benzer ülkeler demokrasi rejimini seçtikleri için gelişmiş ülke olmuşlardır. Cumhuriyetle yönetilen; ABD, Almanya, Fransa, İsviçre, İtalya, Kore, Tayvan, Finlandiya ve benzer ülkeler demokrasi rejimini seçtikleri için gelişmiş ülke olmuşlardır. Monarşi ile yönetilen Suudi Arabistan, Suriye ve benzeri ülkeler gelişmiş ülke olamamışlardır. Cumhuriyetle yönetilen; Rusya, Çin, İran, Pakistan, Afganistan, Mısır, Türkiye ve benzeri ülkeler demokrasilerini güçlendirmedikleri için gelişmiş ülke olamamışlardır.

Cumhuriyetle yönetilen ülkelere dikkat edilirse; cumhuriyete bir ideoloji, inanç veya din giydirilmeye çalışılırsa o ülke gelişemiyor. Ülkemizde de bazı aydınlar ve siyasetçiler Cumhuriyetimize; Kemalizm, Atatürkçülük, Türkçülük, Milliyetçilik, sosyalizm, sağcılık, solculuk, devletçilik, İslamcılık veya benzer bir ideoloji giydirmeye çalışmışlar ve bu sebeple de demokrasimiz güçlenmemiş dolayısıyla ülkemiz gelişmiş bir ülke olamamıştır.

2020 Demokrasi İndeksine göre Türkiye 167 ülke arasında 104.sırada yer almıştır. Demokrasi indeksi The Economist’in araştırma bölümü Economist Intelligence Unit (EIU) tarafından derlenen bir dizindir. İndeks, 167 ülkede demokrasinin durumunu ölçmeyi ve beş temel kategoride derlemeyi amaçlıyor. Kategoriler: 1-Seçim süreci ve çoğulculuk 2-Sivil-Bireysel özgürlükler 3-Devlet fonksiyonları 4-Siyasal katılım 5-Siyasal kültür. Bu kategorilere göre değerlendirme sonucunda ülkeler demokrasi indeksindeki puanlarına göre: 1-Tam Demokrasi(10-8 puan) 2-Kusurlu Demokrasi(8-6 puan)  3-Karma Rejim(6-4 puan) 4-Otoriter Rejim(4-0 puan) şeklinde sınıflandırılmışlardır. Türkiye 2012 yılında 5.76 puanda iken 2020  yılında 4.48 puana gerilemiş ve maalesef  “Karma Rejim” sınıfında yer almıştır. Demokrasi İndeksi dikkatle incelendiğinde üst sıralarda puanı yüksek olan ülkelerin aynı zamanda gelişmiş ülkeler olduğu net bir şekilde görülmektedir.

Dileriz ki Cumhur İttifakını oluşturan siyasilerin hazırladığı “Yeni Anayasa” ve Millet İttifakını oluşturan siyasilerin hazırladığı “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem” çalışmaları, demokrasimizin evrensel normlara ulaşmasına, demokrasi puanımızın yükselmesine katkı sağlar, böylece Milletimize yakışan şerefli bir yere, gelişmiş ülkeler statüsüne ulaşırız. Bir kere daha Cumhuriyet Bayramımız kutlu olsun.

28 Ekim 2021

Mehmet BOZDEMİR

Demokraside Birlik Vakfı ve

İnsani Değerler Derneği Genel Başkanı